Được sự hỗ trợ về kỹ thuật của Chương trình phát triển Liên hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP), ngày 09/12/2019, Tòa án nhân dân tối cao đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến góp ý đối với 17 dự thảo án lệ và dự thảo báo cáo nghiên cứu về phát triển án lệ tại Việt Nam.
Đến dự và chủ trì Hội thảo có đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC. Đồng chủ trì Hội thảo có đồng chí Nguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án TANDTC và bà Caitlin Wiesen, Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam. Tham dự Hội thảo có các đồng chí Lãnh đạo, Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; bà Nguyễn Thị Thủy, Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội; đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp, trung ương Hội Luật gia Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và các cơ quan ban ngành liên quan; đại diện Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản tại Việt Nam (JICA), Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc tại Việt Nam (KOICA); các chuyên gia, nhà khoa học đến từ trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Luật Hà Nội và các luật sư. Đại diện các đơn vị của Tòa án nhân dân tối cao, các Chánh án, Phó Chánh án, Thẩm phán, Thẩm tra viên Tòa án nhân dân cấp cao tại HN, Tòa án nhân dân hai cấp thành phố Hà Nội, 27 Tòa án nhân dân các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình phát biểu khai mạc hội thảo
Phát biểu khai mạc hội thảo, đồng chí Chánh án Nguyễn Hòa Bình, đã nhấn mạnh: mặc dù phát triển án lệ là nhiệm vụ mới của Tòa án nhân dân tối cao nhưng trong 4 năm qua chúng ta đã đạt được những thành tựu đáng kể như ban hành Nghị quyết số 03/2015/NQ-HĐTP về quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ với những quy định tương đối chặt chẽ để đảm bảo tính thận trọng; tiến hành sơ kết 03 năm thực hiệm nhiệm vụ phát triển án lệ; ban hành Nghị quyết số 04/2019/NQ-HĐTP về quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ (trên cơ sở sửa đổi Nghị quyết số 03/2015/NQ-HĐTP) với nhiều quy định mới nhằm đảm bảo nguồn phát triển án lệ phong phú hơn, quy trình lựa chọn, công bố án lệ đơn giản hơn. Cùng với việc đổi mới quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ theo Nghị quyết số 04/2019/NQ-HĐTP, ngày 22-8-2019, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã thông qua 03 án lệ theo thủ tục rút gọn đối với các án lệ được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao lựa chọn khi xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm; nâng tổng số án lệ được công bố đến thời điểm hiện tại lên 29 án lệ. Mặc dù số lượng án lệ được công bố chưa nhiều nhưng các án lệ được công bố đã nhận được sự đón nhận tích cực từ phía dư luận xã hội, giới luật sư, các chuyên gia, nhà khoa học và đặc biệt là các Thẩm phán trực tiếp làm công tác xét xử. Đến nay, đã có hơn 600 bản án, quyết định của Tòa án viện dẫn, áp dụng án lệ. Kết quả trên cho thấy trong thực tiễn xét xử đã hình thành xu hướng bên cạnh việc nghiên cứu, áp dụng các quy định pháp luật, khi xét xử các Thẩm phán đã bắt đầu nghiên cứu, viện dẫn án lệ để xét xử, tạo ra thời kỳ mới cho việc thúc đẩy phát triển án lệ tại Việt Nam.

Bà Caitlin Wiesen, Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam
Tại Hội thảo Bà Caitlin Wiesen, Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam chia sẻ: Hệ thống án lệ của Việt Nam vẫn đang trong quá trình phát triển và còn nhiều phương diện cần cải thiện. Hoạt động nâng cao năng lực cho Thẩm phán và cán bộ Toà án cần được ưu tiên trong những năm tiếp theo. Thẩm phán và cán bộ Toà án cần hiểu một cách thấu đáo quá trình lựa chọn án lệ và vai trò của họ trong việc đề xuất và áp dụng án lệ. Chúng ta cần thúc đẩy sự tham gia của người dân trong quá trình đề xuất các quyết định đã có hiệu lực pháp luật để xem xét, phát triển thành án lệ; đồng thời, tạo điều kiện tốt hơn cho Thẩm phán, Luật sư, chuyên gia pháp lý và các bên liên quan khác tham gia vào quá trình cải thiện hệ thống án lệ.

Toàn cảnh Hội thảo

Phó Chánh án Nguyễn Trí Tuệ đồng điều hành Hội thảo
Tại Hội thảo, dưới sự điều hành của Đồng chí Nguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, đại diện các tổ chức quốc tế, các chuyên gia, nhà khoa học, các Thẩm phán đã thẳng thắn trao đổi, góp ý kiến đối với từng dự thảo án lệ cũng như dự thảo Báo cáo nghiên cứu về phát triển án lệ tại Việt Nam. Các ý kiến góp ý được đánh giá cao với những lập luận bày tỏ sự đồng tình hoặc sự băn khoăn đối với từng dự thảo án lệ; nhiều trích dẫn pháp luật bổ khuyết cho những phần còn thiếu của dự thảo án lệ; những đề xuất thiết thực nhằm khuyến khích các thẩm phán nâng cao chất lượng bản án để tạo nguồn cho phát triển án lệ.

Đồng chí Nguyễn Thị Thủy, Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội
phát biểu tại Hội thảo

Thẩm phán Nagahashi Massanori, đại diện Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản tại Việt Nam
(JICA) phát biểu tại Hội thảo

Thẩm phán Park Hyun Soo, đại diện Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc tại Việt Nam (KOICA) phát biểu tại hội thảo
Phát biểu kết luận Hội thảo, Chánh án Nguyễn Hòa Bình đánh giá cao tinh thần làm việc của các đại biểu tham dự Hội thảo. Trân trọng các ý kiến, tham luận đóng góp rất thiết thực, mang tính xây dựng cao và hữu ích cho Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao trong việc quyết định lựa chọn án lệ trong thời gian tới.
Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học TANDTC